در 5 تا 20 سال اخير با توجه به افزايش جمعيت و تقاضای بيشتر برای منابع آب و همچنين نياز به تصفيه و بازيابی آب های موجود؛ مسئله پساب ها از اهميت خاصی برخوردار شده است. گندزدايی بعنوان مهمترين مرحله از مکانيسم غير فعال سازی يا انهدام ميکروب های بيماری زا (پاتوژن ها) محسوب می شود که به منظور جلوگيری از انتشار بيماری های ناشی از آلودگی آب ها در محيط زيست و ساکنين حريم رودخانه ها به کار می رود. نکته مهم اين است که فاضلاب بايستی قبل از گندزدايی تصفيه شود تا اينکه عمل گندزدايی بطور مؤثر انجام پذير باشد.
اگر چه هنوز ماده گندزدای کامل کشف نشده است، اما برخی ويژگی ها به منظور شناسايی مناسب ترين گندزدا وجود دارد که از آن جمله می توان به موارد زير اشاره کرد:
- توانايی نفوذ و نابودسازی عوامل عفونی تحت شرايط نرمال.
- برای افراد و نيز محيط مضر نباشد.
- سالم و ايمن باشد و نيز جا به جا کردن، حمل و نقل و انبار کردن آن راحت باشد.
- ماده گندزدا بايستی پس از گند زدايی باقی مانده سمی (مانند مواد سرطان زا) نداشته باشد.
- از لحاظ هزينه های عملی و نگهداری مقرون به صرفه باشد.
مزایای استفاده از گاز ازن در تصفیه، ضدعفونی و از بین بردن بار میکروبی:
- گاز ازن یک ماده ضدعفونی کننده موثر و به مراتب بهتر از کلر، دی اکسید کلر، کلروآمین ها و رادیکال های هیدروکسیل می باشد.
- مقاومت نسبی میکروارگانیسم ها در مقابل گاز ازن بطور تقریبی بدین ترتیب است: باکتری ها، ویروس ها، تخم ها و کیست های انگلی
- مشاهده شده است که بعد از فرآیند ازن زنی، ميزان مصرف منعقد كننده ها كاهش يافته و سرعت عمل فيلتراسيون بالا می رود.
- ميكرو آلوده كنندههای آلی در پساب در كنار مواد آلی طبيعی (NOM)يافت می شوند، اما غلظت آنها خيلی كمتر ،در حدود 0.1 میکرو گرم بر لیتر تا 100 میکروگرم بر لیتر می باشد، كه توسط گاز ازن و راديكال های ْOH به طور نسبی از بين می روند.
- تقريباً انواع فاضلاب اعم از صنعتی و خانگی را می توان توسط ازن ژنراتور ضدعفونی و گندزدایی نمود. شرايط عملياتی مورد استفاده در ازن ژنراتور ، به نوع صنعت و نوع فاضلاب بستگی دارد.
- براساس اين جمع بندی، پيدا شدن انواع جديد ميكروارگانيسم در پساب مانند تخم و كيست های انگلی، آشكار شدن انواع بيشتری از مواد آلوده كننده در آن را به دنبال دارد. همچنين افزايش سطح كيفی مورد نياز برای فاضلاب و پساب، طراحان را بر آن داشته است تا فرآيند استفاده از ازن ژنراتور را مورد توجه قرار دهند.
کاربرد ازن ژنراتور در تصفیه آب و فاضلاب های شهری و صنعتی:
کاربرد ازن ژنراتور در تصفیه آب های آشامیدنی و فاضلاب های مختلف صنعتی و شهری در دنیا رو به گسترش است. روش ازن زنی توانسته است در موارد زیادی مانند ضدعفونی کردن و اکسیداسیون ترکیبات آلی جایگزین فرآیندهای تصفیه متعارف شود. این فرآیند جدید در موارد مختلف دیگری همانند حذف ذرات معلق نیز کارایی روش های قدیمی تصفیه را افزایش داده است.
فرآیندهای صورت گرفته توسط بخش تحقیقات بصورت متمرکز بر روی فاضلاب کارخانجات صنایع غذایی و پساب حاصل از شستشوی خطوط مربوطه بوده است که در این راستا نتایج حاکی از کاهش بار میکروبی و زدایش بو از پساب حاصله بوده است. علاوه بر این جایگزین نمودن روش های قدیمی با تکنولوژی نوین بایو نتایج مطلوبی را به بار آورده است.
عدم توانایی کلر در حذف کامل آلودگی های میکروبی و همچنین تغییر در کیفیت آب و تولید ترکیباتی مانند تری هالومتانها (THMS) و اثرات مخرب زیست محیطی ناشی از استفاده از کلر (غلظت بیشتر از ۵/۱ میلی گرم درلیتر کلر در منابع آبی باعث مرگ ومیر آبزیان مخصوصا ماهی ها می گردد)، سبب گردید تا استفاده از مواد دوستدار محیط زیست (پرتو دهی فرابنفش و گاز ازن) بیشتر مورد توجه قرار گیرد.